حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی بهترین گزینه رئیسی بود؟

چرا جراحی اقتصاد از شکم مردم شروع شد؟ اگر چه نسبت به فرآیند اجرایی حذف ارز ۴۲۰۰ انتقادات جدی وجود دارد؛ اما نهایتا دولت سیزدهم ارز ۴۲۰۰ را از کالاهای اساسی حذف کرد. در این میان سوالی که وجود دارد آن است که چرا دولت رئیسی اصلاح اقتصادی را از معاش مردم شروع کرد و اجرای سایر اصلاحات را مقدم بر طرح فعلی نگذاشته است؟ به نظر می‌رسد جعبه سیاست‌گذاری دولت رئیسی در شرایط فعلی تا حدی شبیه دوران پیشا آبان ۱۳۹۸ قرار دارد و به همین دلیل عملا دیر یا زود باید با مساله ارز ۴۲۰۰ در کنار سایر بحران‌ها مواجه می‌شد. در نتیجه بهینه‌ترین گزینه در شرایط فعلی حفظ حداقل معاش خانوارهای آسیب‌پذیر بود تا بدین نحو از عدم آسیب حساس‌ترین افراد در شرایط پر تلاطم فعلی مطمان شود. شواهد تجربی نشان می‌دهد ۲۱۰۰ کیلوکالری برای هر فرد در سال ۱۳۹۶ حدود ۳۰ دلار هزینه داشته که با فرض اعطای ۴۰۰ هزار تومان به سه دهک آخر، حداقل هزینه دهک پایین درآمدی به بالای ۳۰ دلار در ماه خواهد رسید. تصمیم نهایی درباره برجام؟ دو اقدام اخیر دولت (حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی و آزادسازی واردات خودرو) این گمانه‌زنی را تقویت می‌کند که تهران تصمیم نهایی خود را برای بازگشت به توافق هسته‌ای گرفته است. دو سناریو مطرح است: دولت رئیسی یا روی احیای برجام شرط‌بندی کرده یا اطمینان دارد حتی بدون رفع تحریم‌ها از پس افزایش انتظارات تورمی برخواهد آمد و با پیشبرد دیپلماسی با کشورهای دوست و همسایه، می‌تواند منابع ارزی مدنظر خود را تامین کند. عمده کارشناسان امیدی به موفقیت سناریوی دوم (خنثی‌سازی تحریم‌ها) ندارند. پس از آخر هفته دیپلماتیک در تهران، بسیاری سردرگمند که آیا باید خوشبینی اتحادیه اروپا را باور کرد یا باید بار دیگر نگران سنگ‌اندازی روسیه در برجام بود؟ احتمالا تنها گذر زمان مشخص کند، اما اقدامات اخیر دولت رئیسی سیگنالی از احتمال توافق می‌دهد. صندلی بی‌اعتبار بانک مرکزی ایران؟ طی روزهای گذشته رییس بانک مرکزی به فروکش التهاب بازار ارز اشاره کرده است. نکته نگران‌کننده که کارشناسان در قبال آن هشدار می‌دهند عدم تشخیص درست از علت التهاب سنگین نرخ دلار در هفته‌های گذشته است. گرچه تلنگری آزادسازی قیمت‌ها در رشد نرخ دلار بی‌تاثیر نبود اما اصل ماجرا همچنان به انتظارات تورمی سنگین به دنبال بی‌نتیجه ماندن مذاکرات احیای برجام برمی‌گردد. حافظه تاریک فعالان اقتصادی و عموم مردم از اثر تحریم بر اقتصاد ایران در دهه گذشته غیرقابل انکار است. اما نکته جالب توجه این‌که صالح‌آبادی رییس کنونی بانک مرکزی نیز همچنان همان وعده‌های رؤسای پیشین را در دوران تحریم تکرار می‌کند. گرچه دلار امروز اندکی از سقف عقب نشست اما بازگشت احتمالی دلار به مسیر صعودی با بی‌نتیجه ماندن مذاکرات وین اعتبار بانک مرکزی را بیشتر و بیشتر خدشه‌دار می‌کند . بورس تهران بر قله ۲۰ ماهه شاخص کل بورس تهران با رشد ۰.۹ درصدی امروز از سقف ۲۰ ماهه خود عبور کرد . شاخص کل هم‌وزن امروز رشد ۱.۴ درصدی را تجربه کرد. این نماگر نماینده بهتری برای رصد نوسان سهام کوچکتر است. بر این اساس همچنان به واسطه اخبار آزادسازی قیمت کالاهای اساسی شاهد استقبال از سهام مرتبط هستیم. نمادهای پالایشی و هلدینگ‌های آن‌ها نیز در میان نمادها با بیشترین اثر مثبت بر شاخص کل قرار داشتند. چشم‌انداز مناسب سودآوری این گروه توجه، نمادهای پالایشی را در کانون توجه معامله‌گران قرار داده است. رشد دلار نیز انگیزه‌ای برای حمایت از سهام کالایی ایجاد کرده است. در این میان خودرویی‌‌ها پس از یک دوره موج‌سواری دوباره با صف فروش مواجه شدند و انتظار اخبار تازه برای نوسان دوباره هستند. حمله خرس‌ها به پناهگاه رمزارزها در چند روز گذشته شاهد از دست رفتن ارزش استیبل کوین ترا بودیم. این واقعه نوساناتی را برای بازار رمزارزها و افت قیمت بیت کوین تا ۲۶ هزار دلار در پی داشت. در واقع استیبل کوینی که قرار بود یک سرمایه‌گذاری امن و غیرمتمرکز باشد سبب شد که نه تنها سرمایه‌گذارانش با ضرر هنگفتی مواجه شوند بلکه کل بازار را نیز با ریزش همراه کرد. این پایان ماجرا نیست در گذشته بارها شاهد همچین اتفاقاتی در استیبل کوین‌ها بودیم. در حال حاضر تتر که مهمترین استیبل کوین بازار را تشکیل می‌دهد با مشکلات قانون مواجه است که در صورت مغلوب گشتن در دادگاه موجی از آشوب در بازار رمزارزها راه خواهد افتاد. در واقع استیبل کوین‌ها که به هدف تسهیل روند معاملات کریپتوکارنسی پا به عرصه وجود گذاشتند و به دلیل ثابت بودن ارزششان، سرمایه‌گذاری امن محسوب می‌شده‌اند اکنون تبدیل به خطری جدی در این بازار شدند.