اخبار

بورس امروز روند نزولی خود را با شدتی بیشتر ادامه داد. به طوری که شاخص کل با افت ۱۱.۶ هزار واحدی، سنگین‌ترین افت خود از زمان اجرایی شدن دامنه نوسان نامتقارن را تجربه کرد و ارزش معاملات هم به شدت افت کرد. مهم‌ترین اخباری که می‌توان گفت بر بورس امروز تاثیرگذار بودند، اخبار مختلفی در خصوص افزایش خموشبینی‌ها به احیای برجام و عقب‌نشینی آمریکا از موضع قبلی خود بود. اخباری که باعث شدند تا دلار با افت سنگین بیش از ۴ درصدی مواجه شود. اما نکته عجیب بورس امروز، عدم رشد برخی از صنایع به اصطلاح برجامی مثل خودرویی‌ها و بانک‌ها بود. اما چرا این اتفاق رخ داد؟ کوچ تحلیل از بورس تهران یکی از فرضیه‌هایی که برای سرخ‌پوشی یک‌دست بورس تهران مطرح می‌شود، کوچ تحلیل از بازار سهام است. این دسته از کارشناسان معتقدند که ریزش فرسایشی سهام طی ۸ ماه گذشته منجر به خستگی بورس‌بازان و میل به فروش آن‌ها در هر شرایطی شده است. این ریزش فرسایشی و فروش سهام تحت هر شرایطی از هنگام اعمال دامنه نوسان نامتقارن شدت بیشتری هم یافته است. به طوری که در اغلب قریب به اتفاق این روزها بیش از ۵۰ درصد نمادها قفل در صف فروش‌های فوق سنگین بودند. چنین تحلیلی در اواخر سال ۹۹ که نرخ دلار ثابت بود و قیمت کامودیتی‌ها در بازار جهانی با شتابی تند و تیز رشد می‌کرد هم وجود داشت. در آن زمان هم با وجود عوامل مثبت جهانی، بسیاری از نمادهای بزرگ کامودیتی‌محور بورس تهران قفل در صف فروش‌های سنگین بودند. موعد اقبال به ریال؟ دومین دسته از تحلیلگران اعتقاد دارند نه تنها بورس از محور تحلیل دور نشده بلکه به دلیل اقبال بورس‌بازان به تحلیل است که حتی نمادهای به اصطلاح برجامی مثل بانک‌ها و خودروسازان هم بدون مشتری مانده‌اند. این دسته از کارشناسان اعتقاد دارند الگوی بهبود این دسته از نمادها مال زمانی است که کلا سهام کم ارزش‌گذاری می‌شد و P/E بازار به عددهای بسیار اندک ۴ تا ۵ رسیده بود. در آن فضا با ایجاد برجام و عدم تغییر نرخ ارز، به واسطه سرمایه‌گذاری در خودروسازان و آسان شدن تبادلات مالی بانک‌ها، عمق زیان این شرکت‌ها کم و بعضا سودده شدند. اتفاقی که منجر به اقبال بورس‌بازان به این دسته از نمادها شد. اما فضای حاکم بر امروز اقتصاد ایران با آن دوران متفاوت است. در یکی دو سال اخیر تمام تلاش بورس‌بازان عدم نگه‌داری ریال و خرید هر نوع دارایی به غیر از ریال بوده است. در همین فضا هم هست که اقبال به بازار سهام به شدت بیشتر می‌شود و شاخص‌های بورس طی ۲ سال پیاپی رکوردهای تاریخی ثبت می‌کنند. در همین راستا می‌توان خاطر نشان کرد که سال گذشته در اوج تحریم‌ها و تهدیدهای اقتصاد ایران، صنعت خودروسازی با رشد ۲۲۱ درصدی پربازده‌ترین صنعت بورس تهران می‌شود و بانک‌ها هم با میانگین رشد بیش از ۲۰ درصدی پنجمین صنعت بورسی از نظر میزان بازدهی می‌شوند. (بخوانید: برترین و بدترین‌های بورس ۹۹) چنین اقبالی به این گروه‌ها که به شدت تحت تاثیر تحریم‌ها بودند تاییدکننده میل بالای سرمایه‌گذاران برای تبدیل ریال به هر دارایی دیگری است. حال در چنین فضایی وقتی برجام احیا شود، به واسطه آزاد شدن دارایی‌های ارزی بلوکه شده و کاهش فشارها بر اقتصاد ایران، انتظار می‌رود نرخ ارز کاهش یابد. چنین چیزی به معنی با ارزش شدن ریال در برابر دیگر دارایی ها به ویژه دارایی‌های ارزی است. حال در چنین شرایطی بسیاری از سرمایه‌هایی که از ریال به سمت دارایی‌های دیگر فرار کرده بودند دوباره به سمت سرمایه‌گذاری‌های ریالی باز می‌گردند. یعنی اقبال به سپرده‌های بانکی و اوراق دولتی با افزایش همراه می‌شود. جوانه‌های بذرهای بی‌اعتمادی سال ۹۹ برای بورس تهران سال تلخ ترافیک سیاست‌گذاری‌ها بود. (بخوانید: همه اتفاقات بورس ۹۹ در یک نمودار) در این سال به طور متوسط هر ماه ۲ تصمیم مهم درباره بورس گرفته شد. تصمیماتی که از نظر بسیاری از فعالان بازار نه تنها جلوی ریزش‌های ۸ ماه را نگرفت بلکه آن‌ها را فرسایشی و حتی سنگین‌تر کرد. تغییر مداوم قوانین و وعده‌های غیرواقعی باعث شده تا بخش عمده‌ای از سهامداران به ویژه تازه‌واردها به علت بی‌اعتمادی به بورس و سیاست‌گذار قصد خروج از این بازار و سرمایه‌گذاری در بازارهایی که کمتر دستخوش دستکاری‌های سیاست‌گذاران می‌شوند را داشته باشند. بی‌اعتمادی سومین فرضیه‌ای است که علت ریزش دسته جمعی نمادها را می‌تواند توضیح دهد در نهایت نیز می‌توان گفت لزوما تنها یکی از این سناریوها درست نیست و ممکن است وضعیت این روزهای بازار سهام برآیند هماهنگی دو یا سه عامل همزمان باشد. بازار به روایت آمار در بازار امروز بیش از ۹۱ درصد نمادها در مدار منفی معاملات بودند و از این میان در حالی حدود سه چهارم نمادها با صف فروش همراه بودند که در سمت مقابل تنها ۴ درصد نمادها صف خرید داشتند. ارزش این صف خریدها هم فقط ۲۶۰ میلیارد تومان بود اما در مقابل ارزش صف‌های فروش قریب به ۴۵۰۰ میلیارد تومان بود. در حالی ارزش صف‌های فروش در بازار امروز به این سطوح بالا رسید که ارزش معاملات خرد تنها ۲۷۰۰ میلیارد تومان بود. در بین صنایع داروسازان، شیمیایی‌ها، فلزات و بانک‌ها تنها اندکی بهتر از بقیه صنایع معامله شدند و ۴۰ درصد ارزش معاملات را به خود اختصاص دادند. در بین نمادها هم برکت معاملات جالب توجهی داشت و بعد از آن هم پالایشی یکم و دارا یکم بیشتر از همه معامله شدند. خروج پول حقیقی در بازار امروز به بیش از ۶۹۰ میلیارد تومان رسید که با توجه به ارزش معاملات اندک، درجه حمایت حقوقی (نسبت خالص خرید به کل ارزش معاملات) به عدد ۲۶ درصد رسید. تقریبا هیچ صنعتی شاهد ورود پول جدی نبود و در عوض شیمیایی، فلزات و معدنی‌ها شاهد بیشترین خالص خرید حقوقی بودند. در بین نمادها هم در حالی رانفور، فاراک و رافزا با خالص خرید کمتر از ۱۰ میلیارد تومانی حقیقی‌ها بیشترین ورود پول را تجربه کردند که در سمت مقابل شیران، اپال و فولاد شاهد خالص خرید جالب توجه حقوقی‌ها بودند. قدرت خرید حقیقی در بازار امروز با افتی جدی به ۰.۸ رسید. این عدد در حالی برای نمادهای کوچک بازار حدود ۰.۹ بود که برای بزرگان بورسی تنها ۰.۵ واحد بود.